Auteur: GertHengelaar

Geplaatst op

Oorlog is verschrikkelijk

Dagelijks volg ik de oorlog in Oekraine, zoals velen. Het is een verschrikkelijke oorlog en duurt al jaren. Eerst de slag om Donetsk een aantal jaren geleden en nu de slag om de Donbas regio en de kust aan de Zwarte Zee. Ik vrees dat het nog niet gedaan is.

Ik ben met heel andere ogen naar Oekraïne gaan kijken. Dat van die graanschuur wist ik niet. Dat van al die spoorlijnen ook niet. Overal vind je daar sporen, alsof het 100 jaar geleden is. Ook de huisvesting van de mensen. Heel veel Sovjet flats. Hoe klein het dorp ook is. Ook heb ik geleerd hoe geweldig mooi het land deels nog is en was. De beelden van Marioepol zijn verschrikkelijk. Een prachtige industriestad aan zee. Problemen, zoals bij ons met Tata steel (de Hoogovens, zeg maar) omtrent gezondheid van omwonenden, kennen ze daar niet. Ze waren zich daar niet van bewust. Een prachtig theater en een prachtige boulevard. Van de schoonheid van Marioepol had ik nog nooit van gehoord. Gelukkig bestaat Odessa nog. En Sloviansk is nog niet gevallen.

Het is de vraag wat de Russen doen. Acht jaar geleden pakten ze Donetsk. Nu hebben ze veel verloren, moeten ze herstellen en zullen ze misschien stoppen, wanneer ze de Donbas regio hebben. Ik heb de indruk dat het daar niet bij blijft. De Russen zullen tijd nemen om te herstellen en dan op een keer doorstoten naar Odessa. Zou Zelensky de Russen terug kunnen dringen? Ik geloof het niet. Nou ja, ik ben maar een simpele blogger en geen Rob de Wijk.

Wat ik ontzettend knap werk vind, is het werk van de oorlogsverslaggevers in Oekraine. Al die reportages en krantenartikelen. Werkelijk vakwerk . Af en toe gaan ze terug naar huis en dan na een week of wat gaan ze weer aan het werk. Voor ons: Jeroen Akkermans, Han Pannevis, Michael Driebergen, Hans Jaap Melissen, Jan Eikelboom, David Jan Godfroid en noem maar op. Ik doe nu mensen tekort.

Hieronder een paar linkjes van het werk dat me de afgelopen dagen opviel.

David Jan Godfroid mee met het leger.

Jan Eikelboom laat het leven zien vlak achter het front

Hun cameramensen doen fantastisch werk.

Oorlog is verschrikkelijk.

1 juli 2022

Geplaatst op

Oekraïne – Contrast

Gisteren kwam ik op Twitter drie foto’s tegen van Nederlandse verslaggevers daar ter plaatse. Het voorjaar is echt begonnen, de zomer is dichtbij. In de winter werd het land bruut aangevallen. Vernietigend is de oorlog in Boetsja, Marioepol, Severodonetsk en ander plaatsen aan de frontlinie. Die frontlinie verplaatst zich langzaam. Er lijkt wat stilstand. Maar als Severodonetsk is gevallen dan weten we niet wat Rusland van plan is. Wanneer is de rust enigszins hersteld? Gaan ze door naar Odessa? Zijn de Baltische staten veilig. Hoe gaat het op termijn in Wit-Rusland? Blijft Poetin op zijn troon? In ieder geval neemt de machtspositie van China toe, nu de russen met de chinezen samenwerking zoeken.

Frontlinie 15 juni 2022
Donbass frontlinie 15 juni 2022

Wat deze oorlog leert is hoe belangrijk een relatief onbekend land als Oekraine is. Hoe belangrijk tarwe is. Een eerste levensbehoefte!!! Zonder tarwe geen twitter, zeg maar. Want een tekstje maken met een beperkt aantal letters doe je niet meer, wanneer je geen eten hebt… Zo’n blog als dit is dan volstrekt irrelevant.

Michiel Driebergen in Odessa
Jan Eikelboom onderweg naar Kharkiv
Jeroen Akkermans onderweg. De foto boven dit blog is ook van Jeroen Akkermans.

Ik werd geraakt door de foto’s van Jeroen Akkermans, Michiel Driebergen en Jan Eikelboom. Hoe het leven doorgaat! Hoe groot het contrast kan zijn! Hoe dichtbij de wereld totaal op zijn kop kan staan. Odessa ligt aan dezelfde kust als Marioepol. Stel je je zo’n foto voor aan de zee bij Marioepol….

Gelukkig is Poetin’s leger nog niet in Sloviansk, maar ik vrees dat die stad het volgende slachtoffer is.

16 juni 2022

Geplaatst op

Molenaar!!!

Soms begin je ergens aan en weet je niet hoe dat gaat aflopen… Dat was voor mij ook zo toen ik voor het eerst naar de stelling ging van Molen de Kroon in Arnhem. Op de Openmolendag in 2018 ging ik op de rand van de stelling zitten, zoals ik ook vaak op de rand van een zeilboot had gezeten. Kijken hoe de wind waait en genieten van het uitzicht.

Het eerste wat me gebeurde was dat de dienstdoende molenaar mij van die rand af haalde met de opmerking dat dat heel gevaarlijk was!! Daar had hij gelijk in. Val je in het water, dan doet de zeilboot een stormrondje en ben je weer aan boord. Maar donder je van de stelling, dan lig je op z’n best met drie gekneusde ribben in het ziekenhuis.

Ondanks dat begon ik een jaar later aan de opleiding. Ik vond dat niet eenvoudig. Het was anders dan het vak van controller dat ik tot dan toe had uitgevoerd. Ik moest me helemaal herpakken. En ook anders dan zeilen: Een boot vaart met de wind mee. De molen blijft staan. Ik vond het behalen van het diploma niet eenvoudig. Toen ik zakte in Terschuur, dacht ik niet dat het goed zou komen. Op zo’n moment heb je een goede coach nodig. En die had ik.

Vandaag dus geslaagd in Hattem op De Fortuin. Geen wind om te draaien. Of althans, wind uit uiteenlopende richtingen. Dat was wel even een probleem. Ik zette de kap op de wind. Komt de wind, die er wel een beetje was, precies van de andere kant… Gelukkig was de theorie goed en kon ik op de weg naar huis iedereen van het goede nieuws op de hoogte stellen.

Dat is leuk om te doen. Het geeft voldoening om op mijn leeftijd (65 jaar) nog een echt diploma te halen. Een beroep te gaan doen, wat bovendien als werelderfgoed geregistreerd staat.

Ik kijk er naar uit om de molen in mijn uppie te draaien. Dat machtige (molen)systeem, dat deels eeuwenoud is, in beweging te zetten en te genieten van het uitzicht over de stad. De stad, waar ik de afgelopen dertig jaar van ben gaan houden. Het uitzicht is magnifiek. Dus: wanneer je in de buurt bent?

Uitzicht vanuit de De Kroon op 5 mei 2019.

14 juni 2022

Geplaatst op

De linkse kerk

Ik raakte enigszins van slag door het artikel in Trouw over het boek van Syb Wynia, De linkse kerk. Ik ben vier jaar jonger dan Syb. Ik ken de omgeving waar Syb is opgegroeid. Tien jaar woonde ik in Sneek en vaak fietste ik langs en zeilde ik over de Oudegaster Brekken. Ik was ouderling in de gereformeerde kerk van Sneek en had discussie met de toenmalig, landelijk bekende, voorzitter van de kerkenraad. Met name over het IKV en de kruisraketten. Ik ben een vertegenwoordiger van de linkse kerk.

In Ommen waar ik geboren ben, was het vergelijkbaar met Sneek. Ik zat als enige met een button tegen kernwapens in de kerk en op de Kerst-In waagde ik het om een A4’tje tegen intensieve veehouderij op te hangen. Gelukkig hadden we de GJV, een discussiegroep gelieerd aan de kerk. Ik heb daar leren discussiëren en luisteren naar anderen. Ik kon daar ook mijn eigen scharrelei kwijt. Het waren intense tijden eind jaren 70, begin jaren 80.

Help de kernwapens de wereld uit, om te beginnen uit Nederland. Op het kerkplein op zaterdag stond een standje van de PPR over Ommen binnenstad autovrij. Inmiddels is het bijna zover. Op een mooie zaterdag ging ik met de bus naar Almelo om te demonstreren tegen de Ultracentrifuge fabriek, waar grondstoffen voor kernenergie werden gemaakt. Ik ging als een soort Günter Wallraff aan het werk bij Nijverdal ten Cate: met mijn Heao diploma de fabriek in om te kijken hoe het leven zich daar afspeelde. Mannen vertelden mij hoe het daar in de jaren 40 en 50 was. Hard werken en weinig geld verdienen. Soms nog net geen kinderarbeid. Eerder wel natuurlijk…

Op een dag kwam de teamleider, de chef, bij me of ik Pakistanen wilde rondleiden in de fabriek, want ik kon immers Engels. Pas jaren later begreep ik wat die Pakistanen kwamen doen. In het kader van een industrieel uitwisselingsprogramma hadden Pakistanen interesse in Twente. Ze wilden namelijk weten hoe de UCN het deed in Almelo. Dat ze daarvoor ook iemand naar een blekerij in Nijverdal moesten sturen was bijzaak. Ik had een leuke ochtend en leerde hoe het werkt: je leidt af en pakt ongezien de informatie die je wilt hebben.

Waarom was ik lid van Syb Wynia’s linkse kerk? Bij ons thuis werd altijd over politiek gepraat. Mijn moeder was penningmeester van de plaatselijke afdeling van de ARP, een voorloper van het CDA. Haar broer was van 1946 tot in de jaren 70 wethouder van de gemeente Ommen. Hij heeft veel sociale voorzieningen opgezet, zoals een bejaardencentrum en het werkvoorzieningsschap. Hij was een sociale man, die mensen recht in de ogen keek en hen hielp wanneer dat nodig was. Hij was ook voor de zondagsrust, een thema in de begintijd van de opening van de samenleving: het begin van het einde van de verzuiling. Voor het zwembad, maar tegen zwemmen op zondag. Altijd ging het over politiek bij ons thuis, over de ARP van Hans de Boer, over Aantjes, over de dissidenten, over prins Bernhards Lockheedaffaire en noem maar op. Uiteraard stonden Trouw en de NCRV op het dagelijkse menu.

Zou mijn moeder nu nog hebben geleefd, dan weet ik (bijna) zeker hoe ze tegenover de rol van de overheid in het toeslagenschandaal zou hebben gestaan.

Ik voel me verbonden met de linkse kerk van Syb. Uit de kerk die in de oorlog vaak aan de goede kant stond, in de jaren vijftig en zestig verantwoording nam voor de wederopbouw van de samenleving, in de jaren zeventig en tachtig, ondanks alles, toch koos voor meer bescherming van moeder aarde en onverantwoorde keuzes in de bewapeningswedloop. En dat zeg ik ook nu Poetin in Oekraïne zijn ware aard laat zien.

8 juni 2022

NB.: foto Rob Bogaerts, Nationaal Archief, Anefo

Geplaatst op

En nu: besturen die stad!

En dat is best ingewikkeld. In maart zijn we niet voor niks naar de stembus geweest en sinds gisteren hebben we een nieuw college met een coalitieakkoord. Ook in Arnhem. Ja, het collegemoet nog worden geïnstalleerd, maar dat is een voor de meeste raadsleden feestelijke gebeurtenis.

Dat besturen niet zo eenvoudig is, bleek gisteren wel tijdens de raadsvergadering over de Schaapsdrift. De Schaapsdrift is een straat die op een strategische plek blijkt te liggen. De gemeente wil er woningbouw (hoogbouw) realiseren. Goede zaak zou je zeggen. Naast de klimaatcrisis is de wooncrisis een van onze grootste problemen op dit moment. Wanneer je geen geld hebt, kun je haast nergens wonen. Dus bouwen, bouwen en bouwen: voor de goede doelgroepen.

Wat zich wreekt is dat er niet goed gecommuniceerd is met de mensen rond de Schaapsdrift. Dat de gemeente de huizen daar, wanneer iemand wil verhuizen, het eerste kooprecht krijgt om speculatie tegen te gaan, vind ik goed. Mensen moeten een goede prijs krijgen. Dat mag best wat boven de marktwaarde zijn, maar niet drie keer de marktwaarde.

Uitslag van de raadsvergadering over de Schaapsdrift.

Ik zat te denken hoe ik mij zou voelen, wanneer ik mijn huis uit moest omdat de gemeente in het blok waar ik woon 10 hoog wil bouwen. Ik zou het beroerd vinden. Aan de andere kant zijn veel huizen in Presikhaaf nieuw gebouwd, waar mensen ook moesten verhuizen en waar nieuwbouw voor in de plaats kwam. Veel mensen kregen daarna een hogere huur. Ook niet gemakkelijk.

Het gaat vaak om de manier waarop. Om goed bestuur. Om te luisteren naar de mensen. Ook naar je tegenstanders. Wat zit hen dwars en hoe kun je voorkomen dat het dwarszitten overslaat in een wantrouwen tegen elke politiek en elk bestuur.

Dat moet van twee kanten komen: van de burgers en van het bestuur. Hierachter is een school en die staat al tijden leeg. Eerst zouden er veertig appartementen komen en nu komen er dertig, Wanneer je ziet hoeveel inspanning het kost, om mensen mee te krijgen voor alleen maar een verandering van een school naar huizen. Daar kun je met gemaakt een paar huizen voor bijbouwen.

Waar nu een mooie lege bioscoop staat in de stad kan ook worden gewoond. Alle processen die daaromheen worden georganiseerd. Pfff, we polderen wat af.

Wat ik hoop is dat het nieuwe college tot het uiterste met de mensen die nu wonen op de Schaapsdrift in gesprek gaat. Dat voorkeursrecht om te kopen moet blijven. De plannen om te bouwen moeten worden ontwikkeld. Er moeten heel veel huizen worden gebouwd. Kleine, hele kleine en niet al te kleine huizen. Maar ook de communicatie moet fors worden verbeterd. Zonder arrogantie met begrip voor de mensen van de Schaapsdrift voor het onverwachte en voor het ongewenste.

Gelukkig hebben we een burgemeester die dat begrijpt. Maar onze wethouders en raadsleden, die vanaf komende maand weer missionair zijn, moeten het ook begrijpen.

Bouwen graag, maar met goede communicatie naar en begrip voor de mensen die de consequenties ervaren.

Aan het werk. Jan Schaeffer, wethouder huisvesting in Amsterdam, zei ooit: ”In gelul kun je niet wonen.”

2 juni 2022

Geplaatst op

Nick Cave

Net naar Nick Cave geluisterd. Ik ken zijn muziek niet zo goed op een paar nummers na. Maar wat is zijn muziek ongelofelijk goed. Het brengt me in de stemming om wat te tikken. Onlangs is voor de tweede maal een zoon van Nick overleden. Dit maal als gevolg van een verslaving aan drugs. Er is een verschrikkelijke foto van Anton Corbijn die de staat van Nick weergeeft toen hij zelf in de put zat. De muziek van Nick Cave brengt geen optimistische gedachten in je naar boven.

Die gedachten heb ik soms ook even niet. Vandaag zijn gewonden uit de staalfabriek aan de zee van Azov (Azovstaal) met bussen vervoerd naar Russisch bezet gebied. Deze mensen hebben de Russen aan het werk gezet. Ze konden daardoor niet doorstoten naar andere plaatsen. Maar hoe het daar in die bunkers onder die staalfabriek aan toe ging is met geen pen te beschrijven. Wat een ellende.

Het is toch al niet zo’n vrolijke dag. Mient Jan Faber is deze week overleden. Iemand die ik in de jaren 70 en 80 volgde en begreep in zijn opvattingen. Ik was erbij in 1981 op het Museumplein in Amsterdam en in 1983 op het Malieveld in Den Haag. In 1983 speelden we met vrienden een enorme pot Risk na afloop van de demonstratie. Dat was wat. Mijn dochter (0) sliep als geen ander. Ik had een bordje bij me met het woord “braaf”.

Daarnaast overleed Mohammed Rabbae vandaag. Hij was van mijn partij. Hij was niet zo gemakkelijk en ik was het ook wel vaak niet met hem eens. Ik vind dat je het niet alleen vanuit een allochtone achtergrond moet zien, maar breder. Ik las vanavond een tweet van Achmed Marchouch, een vriend van hem. Dat deed me wat. Ik vind mijn burgemeester een goed mens. Hij staat voor de hele stad. Ik heb het, denk ik, niet altijd goed gezien wat Rabbae betreft.

En toch maakt het me ook weer optimistisch: dat deze mensen zijn het verschil hebben weten te maken. Mient Jan Faber heeft een positieve rol gespeeld op het wereldtoneel en voor de moeders van Srebrenica. Dat geldt ook voor Mohammed Rabbae. Voor de integratie van mensen uit Marokko was hij noodzakelijk. De tweet van Marchouch is daar een voorbeeld van.

Op deze prachtige (ik fietste met mijn kleinzoon de Schelmseweg op en neer. Mooier wordt het niet…) en ingewikkelde dag troosten deze mensen mij bij de gedachte aan de mensen die nu uit Azovstaal worden gehaald. Wat Nick Cave al niet teweeg brengt.

17 mei 2022, gepubliceerd op 18 mei 2022

NB.: De tarwe op de tuin laat zijn vruchten zien en de druif achter het huis ook. De voortekenen voor het zelf produceren van brood en wijn zijn goed.

Tarwe op de tuin
Druiven achter het huis
Geplaatst op

Mensen willen leven,

denk ik. Vandaag was het een prachtige dag. Voorjaar zoals het voorjaar moet zijn. Niet te warm, niet teveel wind. Heerlijk is het leven dan. De boeren klagen over droogte en gelijk hebben ze. Vandaag is het ook vier mei. De dag begon ik met de column van Stevo Akkerman in Trouw. Daarna fietste ik door de stad en zag dat het monument klaar was voor de herdenking. Na twee jaar mogen we weer gedenken op de Dam en in de stad. Veel plezier zei de verslaggever van Radio 1 op de Dam tegen een bezoeker. Overal mag je dat weer samen doen met de mensen om je heen. Of ik dat ga doen, weet ik nog niet. Ik ben meestal stil thuis op de bank.

En dan is het ook nog oorlog. Ik wil geen ideologische discussie over wie of wat we gedenken. Ik gedenk eigenlijk altijd de mensen van nu. Daar waar oorlog is en geweld de boventoon voert, of dat nou in Mali, Syrië is of in Oekraïne. Daar waar de dood heerst, moet het geweld gestopt worden.

Ik heb weleens geschreven over het Coventry gebed. Een gebed dat op vrijdag rond de middag wordt gehouden in steden die zijn gebombardeerd als in Coventry, Engeland, gedurende de tweede wereldoorlog. Mijn stad, Arnhem, is ook kapot geschoten. Afgelopen maanden zijn Marioepol, Bucha en Irpin en ook andere steden kapot geschoten. En ook Sloviansk en Kramatorsk gaan eraan.

Ik zie de mensen met de bussen komen uit Marioepol. 48 uur hebben ze gedaan over een reis van normaal gesproken een paar uur. 52 dagen hebben ze onder de grond gezeten. Hun stad is in puin. Een vader heeft elke dag een foto van zijn zoon van 6 gemaakt. Zij zijn voor het leven getraumatiseerd. (Nieuwsuur, gisteravond)

Voor de overlevenden bestaat er hoop. Een mens wil leven ondanks alles. Ook na de tweede wereldoorlog zijn er mensen met trauma’s. Onbeschrijfelijke trauma’s zagen we zondagavond in de film Babi Yar. Context. En toch willen mensen leven. Ook vanavond vertellen we weer en luisteren we naar verhalen.

Maar ondanks alle verdriet en pijn vandaag en toen zijn het verhalen die bijdrage aan het leven.

Want mensen willen leven.

4 mei 2022

Geplaatst op

Don’t change

Het me lukt niet vaak een nieuw album vanaf de eerste keer luisteren prachtig te vinden. Er zijn sowieso niet veel nieuwe albums waar ik warm voor loop. Misschien ben ik gewoon een oude lul aan het worden, ook wat muziek betreft. Dat doet eigenlijk wel een beetje pijn.

Maar door de nieuwe Anouk, Trails of Fails, ben ik geraakt. Ik ben niet zo van de tekst. Soms weet ik maar nauwelijks waar het over gaat. En als ik er al wat van snap is zijn het enkele zinnen of een enkel regel. Op dit nieuwe album van Anouk moet je ook naar de tekst gaan luisteren en je gaan verdiepen in haar leven en liefdes, waar het mis kon gaan en fout ging en ook naar waar het goed ging.

Meer nog dan door sommige teksten ben geraakt door de muziek. Ik ben eigenlijk niet zo van dat jazzy gedoe. Het wordt vaak muziek. Het kan begrafenis muziek worden. Ik moest bij het voor de derde keer luisteren van het album denken aan het album “Harvest” van Neil Young. Heel andere muziek, liefdesliedjes, maar ook net als alle muziek van Anouk in een maatschappelijke context, zoals social media. Harvest heb ik duizend keer gedraaid. Ik ken er iedere wending. Allle ritmes, alle timbres, alle tonen en het gevoel bij alle verschillende nummers.

Dat kan me ook gaan gebeuren met Trails of Fails: songs als Spring on a winters day, Behind your words en Going for the killI hebben ieder hun gevoel: nijdig, vrolijk, hoopvol vragend en soms is het gewoon genoeg. Het album is wat jazzy, maar op een manier dat het echt is. Ik denk: ook nadat je het duizend keer gehoord hebt.

Ja en dan het nummer Don’t change. Het is goed, het is af. Neil Young bleef zoeken naar een Heart of gold. Anouk heeft het gevonden en dat beschrijft is eindeloos en wordt geaccentueerd door de slide-achtige gitaar. Op Parkpop gaat ze trouwen in Den Haag!

Everything is perfect, everything is okay, I love you more than words could ever say…..

Just don’t change.

Dat muziekkrant OOR daar anders over denkt, maakt mij niet uit.

30 april 2022

Geplaatst op

Sloviansk

Na Marioepol en Buchra krijgen we Sloviansk. De plaats is nog niet heel veel in het nieuws geweest. Het ligt 20 kilometer ten noorden van Kramatorsk, waar een Russische bom op vluchtende inwoners werd geworpen bij een treinstation. Ik raakte geïntrigeerd door dit artikel waar ik een paar dagen geleden via twitter tegenaan liep: The sadness of Sloviansk . Ik ging me er een beetje in verdiepen en dan blijkt dat het stadje in 2014 door de door Rusland gesteunde separatisten is ingenomen en een paar maanden later door de Oekraïners weer is heroverd.

Komende maand zal het in het nieuws gaan over de slag om Sloviansk. De stad zal helemaal kapot worden geschoten. De mensen die er nog wonen zullen in schuilkelders moeten bivakkeren. We kennen het scenario van Marioepol. Ben je niet weg, dan ben je er geweest.

Sloviansk ligt in de Donbas regio. Volgens mij niet een een naam van vroeger, maar een aanduiding van het gebied dat de Russen minimaal veroveren. Ik weet dat niet zeker. We zijn nu dik een week onderweg, maar veel opschieten doen ze nog niet.

Ondertussen wordt het gevaar van een kernoorlog groter. Een kat in het nauw kan rare sprongen maken. De wereld om Oekraïne heen ziet dat Zelensky en zijn volk standhouden. Dat maakt dat ze nu zo langzamerhand allemaal de zijde van Oekraïne kiezen.

Steeds meer landen durven openlijk wapens te leveren, waar ze eerst terughoudend waren. Je moest toch na de oorlog ook verder met Rusland. Oorlog voeren is een cynisch vak.

Iemand die regelmatig in Trouw schrijft en reportages voor NPO radio1 maakt is Michael Driebergen. Hij woont in Lviv. Op zijn site (kijk hier) lees je echte verhalen over dat deel van Europa waar nu oorlog wordt gevoerd en waar in de 20ste eeuw voortdurend oorlog is gevoerd. De verhalen zijn een ode aan een werelddeel dat lang, mede door de overheersing tot 1989 door Rusland buiten ons blikveld is gebleven.

Lviv licht 1200 km rijden ten westen van Sloviansk. De oorlog merk je er tot nu toe nauwelijks. Daar zal het er de komende weken om spannen. Hoe het daar is lees je in dit artikel uit Trouw van afgelopen maandag.

26 april 2022

Geplaatst op

De eerste asperge

De eerste asperge van 2022

We hebben geplant, gezaaid en er staat nog gewas van vorig jaar. Alles komt weer boven de grond en groeit. Het is een waar paradijs op deze mooie voorjaarsavond in Schaarsbergen. De wintertarwe staat er mooi bij (zie foto bovenaan de pagina). Ergens in juli gaan we deze oogsten. De eerste asperge hebben we zojuist geoogst. De rest volgt tussendoor en later.

Knoflook (overwinterd)
Uien (geplant)
Tuinbonen (overwinterd)
Spinazie (gezaaid)
Sla, andijvie en rode kool (van de markt)
Rabarber (van vorig jaar)

16 april 2022