Vanuit de trein van Wenen naar Praag bij Brno.
9 maart 2022
Fuck Putin
Midden Europa
Ik zit in de trein van Wenen naar Praag en blader door het boekje met toeristische tips van Praag. Ik lees over de Joden in Praag, over Jan Palach, Alexander Dubcek en Vaclav Havèl. Iets verderop in Europa woedt de oorlog in Oekraïne.
Ik denk na over Europa. Ik ben geen deskundige. Gaat het over angst? Zijn de Russen bang voor West-Europa? Zijn wij, West-Europeanen, bang voor de Russen? We vechten niet tegen de Russen, we willen graag hun gas. We vechten tegen Poetin. Zoals de Russen Hitler en Napoleon lieten vastlopen in de moerassen, zo hopen we dat Poetin vastloopt in Oekraïne.
Gaat het over buffers? Zit het Midden-Europa van Polen, Tsjechië, Hongarije en Oekraïne klem tussen de draaideur van Rusland, Duitsland en Frankrijk? Dan weer vallen ze onder de invloedssfeer van het westen, dan weer van het oosten. De oorlogen zijn de laatste driehonderd jaar talrijk geweest.
Wat wil het volk? Misschien is dat wel de belangrijkste vraag die niet relevant is. We waren gisteren op Schönbrunn in Wenen. Wat een pracht en een praal. Wie heeft dat gebouwd? De opdrachtgevers of de mensen, die het met hun blote handen bouwden? Het waren de tsaren in St. Petersburg die zo rijk waren, dat ze het zicht op de gewone man kwijt waren. En revolutie ontstond. Maar ook de mensen van de revolutie deden niet wat ze zeiden. Ze onderdrukten het volk. En de afgelopen weken praten we over de oligarchen die rijk geworden zijn dankzij Poetin en nu hun jachten moeten veilig stellen uit de havens van Monaco en Marbella. Ik heb het maar niet over Vitesse uit Arnhem, eigendom van een Rus, dat in een laffe verklaring niet de woorden oorlog en invasie gebruikte.
Ik weet het niet. Ik leef even gewoon door. Nooit had ik gedacht dat er in mijn leven nog een dreiging van een kernoorlog zou plaatsvinden. Ik dacht dat het in 1989 klaar was. Dat mijn protest in 1981 en 1983 geholpen had. Hoe naïef kon ik zijn?
En toch denk ik ook dat angst, afschrikking en oorlog niet de weg is. En dus blijf ik naïef. De enige weg is communicatie. Elkaar vertellen waarom en waarvoor je bang bent. Met elkaar in contact treden. Ik heb veel respect voor Zelensky, de premier van Oekraïne in oorlogstijd. Hij is helder naar Europa, hij is helder naar Poetin en hij is helder naar zijn volk. Ik zag gisteren een video, waarin hij zei waar hij zat en dat hij daar niet wegging en dat hij geen angst had. Dat vond ik sterk. Sterker dan de man die acht meter tafel nodig heeft om zich af te zonderen van zijn gevolg.
Gisteren waren we in Wenen bij de ambassade van Oekraïne en morgen gaan we in Praag naar dezelfde ambassade. Verder maken we plezier, al denken we, met wie ik ben en ik, voortdurend aan de oorlog. Cynische gedachten als ‘het leven gaat door’ en ‘voordat de bom valt…’ werpen we nog even verre van ons. Het is nog niet onomkeerbaar.
Ambassade Oekraïne Wenen 8 maart 2022 
Gedenkteken aanslag Wenen 2 november 2020
In de jaren zeventig hadden we autoloze zondagen en de gijzelingen van de Palestijnen. De laatste jaren hadden we gedonder met IS, waar we gisteren in Wenen ook nog aan herinnerd werden.
Praten met elkaar is misschien wel de enige oplossing. Ergens zal dat beginnen, misschien al wel in Turkije wanneer de ministers van buitenlandse zaken van Rusland en Oekraïne bij elkaar komen. Hoop doet leven!
9 maart 2022
NB.: Muurschildering in Wenen aan de Donau, waar we gisteren heerlijk in de zon zaten.
Geslaagd!!
Het was een mooie dag vandaag! De zon scheen volop. Geen wolkje aan de lucht. Oostenwind kracht 2 – 3… Hoe anders was dat in december vorig jaar toen ik voor het eerst op ging voor het toelatingsexamen voor het doen van examen voor het vak van molenaar…. (klik hier).
Nu scheen de zon. Ik moest voor de praktijk hetzelfde doen als in december: Stukkie kruien, zeilen opleggen, vangen (=remmen), veiligheid in acht nemen, etc. Voor de theorie kwamen deels dezelfde vragen langs: Wat gebeurt er met een tafeltennisbal in het water in een sloot die een draaiende poldermolen tegenkomt? Hoe werkt het wanneer de vang (de rem) bijgesteld moet worden? Welke systemen kennen we voor de wieken. Ook kwamen er andere vragen, meer technisch waar ik als gewezen boekhouder minder raad mee wist. Verder kwamen allerlei vragen over het weer langs. Weer is leuk en ook nog eens afwisselend.
Na anderhalf uur mocht ik het figuurlijke zweethokje in en werd ik opgevangen door de molenaars uit Lobith. En…? Ja, ik weet het niet… Praktijk ging niet zo goed. Theorie wel aardig.
Gelukkig duurde het niet lang. Geslaagd.
Toen ik werkte keek ik ’s avonds wel eens op de site van molen de Kroon, hier midden in de stad en zag ik dat de opleiding bestond. Een paar keer per jaar een aantal jaren achter elkaar keek ik en steeds dezelfde informatie. In 2018 was ik met de open molendag voor het eerst op de stelling om persoonlijk informatie te vragen en in januari 2019 begon ik eerst langzaam en later wat vaker les te krijgen. Ben nu dus dik drie jaar bezig en ik heb het er best zwaar mee gehad, voor zover je het zwaar kunt hebben met een hobby. Vooral dat technische en het in de kop stampen van een heel nieuw vocabulaire. Je moet over molens kunnen praten met deskundigen, dus je moet ook hun taal leren. Daarnaast wordt ook geleerd mensen rond te leiden.
Nu ben ik dus bijna aan het eind. In juni moet ik examen doen, daarvoor slagen en dan ben ik molenaar. Dit is een grote stap, want ik kan nu verder gaan kijken, wat ik ermee wil doen… Dromen heb ik al gedaan, als mooi weer molenaar, van een tuintje aan de voet van een molen en van het tarwe dat ik zelf kan malen…. (klik hier). Maar voor dat laatste is ook nog een kopcursus van een jaar nodig. Ik weet niet of ik dat ga doen. We gaan het zien.
5 maart 2022
Oorlog
Het is oorlog in midden Europa. Al een dikke week en ik heb er nog niets over geschreven. Ik weet ook niet wat ik er over moet schrijven. Een aantal jaren geleden waren we in Moskou en Sint Petersburg. Ik vond dat een geweldige ervaring. Het was op het hoogtepunt van de welvaart voor de Russen. De steden blonken. Er was levendigheid, er werd getrouwd en er was feest op de kade bij de Hermitage.
We, met wie ik ben en ik, waren er in begin mei. Op de avond dat we aankwamen konden we nog op het Rode Plein. Daarna was het plein dicht voor de herdenking van het einde van de Tweede Wereldoorlog. De dag erop zagen we een deel van de parades en een deel van het feest in het park. We waren op het Poesjkinplein, voor en achter het Kremlin en bij het herdenkingsmonument voor de slachtoffers van de ramp van de voetbalwedstrijd in 1982 waar HFC Haarlem speelde.
We ervoeren de Russen als een trots volk. Wanneer je door Moskou, maar ook door Sint Petersburg loopt, blijkt dat uit alles: de decoraties, de gebouwen, de metro en de houding van de mensen op de bruggen en pleinen.
Ik wist natuurlijk van de rol van Poetin in Syrië, Georgië , Wit Rusland en de oosterse deelrepublieken van Oekraïne. Ik volgde de oorlog in Aleppo op de voet. Via livemaps. Hier zie je directe bronnen en directe beelden van de oorlog. De propaganda moet je zelf weten te scheiden. Shockerend zijn de beelden. Je wordt er soms letterlijk onpasselijk van. Toen in Aleppo en nu in Charkiv en straks in Kyiv en Lviv.
Ik ben zo naïef geweest dat ik dacht dat Poetin het land weer trots gegeven had, nadat in 1989 Gorbatsjow, in de ogen van de Russische elite, de boel had weggegeven. We dachten dat hij het wel goed kon vinden met het westen. Dat dacht ook onze prins toen hij een biertje zat te drinken met Poetin in Sotsji. Ik bevond me in goed gezelschap…
Maar die tijd is voorbij. Oekraïne gaat eraan. Poetin maakt alle steden kapot die zich niet direct overgeven. Aleppo is het voorbeeld. De studenten uit India hebben tot half maart de tijd om Charkiv te verlaten. Daarna wordt het één groot drama.
Ik ben van de generatie die geen oorlog heeft meegemaakt in eigen land. Ja, de kapingen van de Molukkers in de jaren zeventig. Maar oorlog? Ik ben van de de-escalatie periode. Hoe blij was ik dat de muur viel, 33 jaar geleden. Een periode van ongekende voorspoed volgde.
En nu weet ik het niet. Hoe krijgen we deze geest weer in de fles? Corona lijkt voorbij.
Na het schrijven van dit blog draaide ik Little Earthquakes van Tori Amos.
2 maart 2022
Een rare week….
Dat vond ik het. Het was de week van de algemene beschouwingen met ontsporingen in de Tweede Kamer. Het lijkt erop dat bruin-rechts het voor het zeggen heeft in het publieke debat.
En dan was er de week van de familie De Mol. De week waarin iedereen die zonder zonde is vrijelijk de eerste steen mocht werpen en de daders konden vluchten naar Atlanta, Dubai en god mag weten waar nog meer. De week ook waarop vrouwen echt voor zichzelf opkwamen na de eerste reactie van John de Mol.
Het was ook de week waarin onze Tweede Kamer akkoord gaat met een regeerakkoord waarin het kabinet Rutte IV de voorbereidingen gaat treffen voor de bouw van twee nieuwe kerncentrales. Hierbij is op geen enkele wijze aangetoond dat het afvalprobleem is opgelost, laat staan het beveiligingsprobleem en het risico van een ongeval zoals in Fukushima. Lees ook dit verhaal in de NRC van afgelopen woensdag. Jaren geleden heb ik tegen kernenergie geprotesteerd en ik dacht dat dat geholpen had en nu 40 jaar later komt het weer boven drijven, terwijl de problemen, in de jaren 60 al aangekaart door de club van Rome, alleen maar groter zijn geworden. Kernenergie is geen oplossing, is mijn overtuiging.
En dan hebben we ook nog de herleving van de koude oorlog in Midden Europa. De koude oorlog omschrijf ik maar als een dreiging van een warme oorlog, waar we tot begin jaren 90 last van hadden. Het wapengekletter begint met gesprekken in Genève. Maar waar eindigt het? Rob de Wijk zegt er zinnige dingen over.
De koude oorlog roept bij mij herinneringen op aan 21 augustus 1968. Het was mooi weer. Ik was elf. Voor de etalage van de bakkerij van mijn vader zat ik op de stoep. Het was woensdagmiddag en ik was vrij. Op woensdag kookte mijn moeder altijd voor het gezin en de bakkers. Rijst met kerrie of pannenkoeken met kaas, spek of appel. Ik zat op de stoep en keek naar het oosten richting het spoor, waarachter de Besthmenerberg opdoemt. Ik was bang. Wanneer de Russen zouden komen, dan zouden ze daar vandaan komen, verwachtte ik.
Dat was natuurlijk onzin wat er in mijn kinderhoofd omging. Maar zulke dingen onthoud je wel en komen weer boven wanneer daar aanleiding voor is.
Het is dus een rare week in een tijd waarin corona nog steeds zorgt voor ontwrichting in de samenleving en het weer de komende dagen weer grijs is.
Het is tijd voor de zomer! En: verder gaat het goed met me. Sinds vorige week staat de pick-up weer in de kamer en draai ik elke avond twee keer een kant van een LP. Twee keer twintig minuten rust in mijn hoofd. Heerlijk.
Tijdens het tikken van dit blog draaide ik Show Time, Chicken Skin Revue van Ry Cooder. Muziek om kippenvel van te krijgen.
22 januari 2022
Drijfveren
Waarom doe je iets? Waarom laat je iets? Is je gedrag aangeboren of heb je het jezelf aangeleerd? Hebben anderen je dat geleerd, zoals je vader of je moeder.
Tante Es (Jurgen Rayman) vraagt altijd aan haar gast: Zeg me: wie is je vader? Zeg me: wie is je moeder?
Die vragen houden me bezig. Je kunt zeggen: dan moet je geen blog schrijven maar naar de psycholoog gaan. Maar daar heb ik geen zin in. Ik kan mijn sores zelf wel oplossen. De dagen zijn grijs en ik kom er wel doorheen…. Het voorjaar komt eraan.
Ik ben druk geweest met een nieuw deel van mijn treinbaan. Naast Ommen, Zwolle en Arnhem heb ik de stations Sneek en Leeuwarden aangelegd. Ik ben wezen wandelen. Druk bezig met het doen van examen voor de molen. Dat lijkt eenvoudig, maar is het niet echt.
Mijn vrienden van vroeger zouden langskomen. Morgen. De hele week zitten ze in mijn hoofd… Figuurlijk dan. Normaal gaan we bierdrinken in een café en daarna wat eten in een plaatselijk restaurant. Dat kan nu niet.
We zouden naar de molen gaan, maar mijn molenaar moest op de thee met iemand anders. Ik wou vis maken, maar één van die gasten eet geen dieren. Dus ook geen vis. Dus dat wordt een vegetarische ovenschotel met bietjes, walnoten en geitenkaas. Voor de vleeseters had ik een entrecote van boer Wim uit Heino in gedachten. Zonder cafés moeten we maar onze eigen sfeer maken. Ik had de pick-up beneden klaargezet en alle platen ernaast. We zouden in ons eigen café bier gaan drinken en plaatjes draaien. Van Pink Floyd, Doors, Neil Young en Brainbox.
Toen kwam de griep. Het ging niet door. Je doet zoiets met z’n vieren of je doet het niet. Zo gaat dat.
Ik vraag me deze grijze week af: waarom bouw ik die treintafel, waarom wil ik me nog bewijzen op die molen en waarom wil ik met mijn vrienden een mooie tijd hebben? Wat zijn mijn drijfveren?
Met wie ik ben maakt me attent op een YouTube item van Nils Lofgren. In de Twee Meter sessie speelt hij Shine Silently. Mooi is het. Kijk!!!
Al scrollend verder, want zo gaat dat, stuit ik op een concert van Anneke van Giersbergen in Parijs. Ik vind haar muziek prachtig. Luister!!
Ik zag een interview met haar over de Lockdown. Alle plannen die ze had en al die plannen die niet doorgaan. De muziek die ze maakt is prachtig.
Ik zag de tweets van Hadewych Minis over haar voorstelling Girls & Boys, waarvan ze alleen de première heeft gespeeld en toen gingen de theaters dicht. En hoe ze met die teleurstelling omgaat.
Ik volgde Dikke Dries uit Utrecht. Zijn café is dicht maar komende week maakt hij 900 broodjes, waarvan de opbrengst voor het Maxima kinderziekenhuis is. Hoe mensen iets maken, van iets dat onder hun handen vandaan wordt gehaald door z’n kutvirus.
Ik maak me dus maar geen zorgen. Het voorjaar komt eraan!! Ik ga dat examen halen, ik ga tarwe zaaien en genieten van die jongen die bij ons steeds de bel van de voordeur wil veranderen. Wat zijn drijfveren zijn? Geen idee, maar hij houdt van knopjes.
En die afspraak met de jongens van vroeger: die is over een paar weken.
14 januari 2022
De zon schijnt…
Warnsborn, 21 december 2021
Grijs
Het was een grijze dag. Deze week was het grijs en eigenlijk heb ik de zon deze maand nog niet gezien. Donkere dagen voor kerst. Misschien dat de zon de komende dagen doorbreekt.
Gisteren is de lockdown afgekondigd. Met onmiddellijke ingang. We waren nog even wat bloemen aan het halen bij de plaatselijke bloemist. De winkel was vol met allemaal kerstspullen en prachtige boeketten. Waar normaal één persoon de zaak draait, stonden ze nu met z’n drieën. En dat zou de hele week zo blijven. Ook achter was er nog een hele voorraad om de komende week van de hand te doen. Tot de lockdown.
Wat moet je met die bloemen en wat moet je met die vis die in het item van het 8 uur journaal nog geleverd moet worden aan de restaurants die niet meer open gaan. En de restauranthouders, die hadden ingezet op een kerstbrunch in plaats van op een kerstdiner, kunnen hun inkomsten ook op hun buik schrijven. Sommigen krijgen nog subsidie van de overheid, maar anderen ook weer niet, zoals ZZP’ers als Marijn de Vries. En ik vrees ook het ergste voor onze bloemist.
Maar wat moet je wanneer je de ene keer dit bericht moet verwerken en de andere keer een ander bericht. Niet iedereen kan begrijpen dat modellen niet absoluut zijn en dat management een afweging is van risico’s en dat elke manager er een keer naast kan zitten. Zelfs ik, die in feite nergens last van heeft, wordt er een beetje depressief van zo’n kwakkelend virus dat dan weer rent en vliegt en dan weer onder controle lijkt.
En dan hoor ik in het journaal ook nog dat Ed van Thijn is overleden. De man praatte zo langzaam…. Maar wat hij zei, sneed hout. Hij was voor mij een icoon uit de jaren zeventig van de vorige eeuw. Ik volgde de politiek nauwgezet, was een fan van het kabinet Den Uyl en geloofde in de maakbaarheid van de samenleving. Ook al ging het met kleine stapjes, maar het ging gebeuren: De wereld zou beter worden. Lees hier het In Memoriam van de PvdA.
En ik geloof daar heilig in. Ik ben een eindeloze optimist. De zon gaat schijnen. Overmorgen worden de dagen langer. De corona lockdown duurt zeker langer dan 14 januari en de Belgen die vandaag nog boodschappen konden doen, zullen er ook aan moeten geloven, maar de lockdown duurt korter dan de vorige.
Ondertussen: Zorg goed voor elkaar en voor de stad. En dat geld niet alleen voor Amsterdammers. (zie blog van 24 maart 2020)
19 december 2021
Examen
Het is zaterdagmorgen. Voor een pensionado rijd ik op een onmogelijk vroege tijd van huis. In de straat kom ik een man met een zak met voetballen op zijn rug tegen. Zijn kind, nog lang geen puber, fietst voor hem. Ze gaan naar de voetbal. Ik ga examen doen. Voor de molen. Daar heb ik nu dik twee jaar naar toe gewerkt. Er lijkt geen wind te zijn.
Op de snelweg bij Maanderbroek zie ik twee nieuwe windmolens draaien, nog net door de mist heen. Zuid, zuidoost… toch wind. Voor Den Olden Floris, de examenmolen, komt de wind uit de verkeerde hoek, denk ik. Ik ben wat gespannen, maar goed op tijd. Vlak voor Den Olden Floris stap ik nog even de auto uit. Toch wind. Mooi.
Bij de molen zie ik wat mannen staan praten: de examencommissie en de molenaars. Ze zien me en gaan naar binnen. Ik loop nog even rond de molen voor ik naar binnen ga. Wind: best wel… uit de goeie hoek. Ze hebben de molen al geprepareerd.
Wat moet ik toch? Bijna 65. Wat maakt het uit. Ik heb geen corona en ik lig niet op de IC. Vanmiddag ga ik met al degenen met wie ik ben sinterklaas vieren. Online. Wat wil een mens nog meer. Gaan!!!
Eerst een bak koffie. Het zijn tenslotte allemaal molenaars en die houden van koffie. Stipt negen uur beginnen we. Vriendelijk welkom. Dan naar de molen en de molen aan de gang zetten. Wat vragen over wieksystemen. Ik doe mijn ding. Soms goed, soms minder goed. Ook iets doms. Dan de kap: over remsystemen en kruiwerken en nog wat andere dingen. Gaat redelijk, maar ik mis ook wel wat. Twijfelde toch. En dan binnen….
Uiteindelijk, zoals dat gaat met examencommissies, mag de kandidaat naar buiten. Ik neem mijn koffie en ga buiten zitten wachten. Direct komt de molenaar naar me toe. En? Misse boel, denk ik. Kantje boord, zeg ik. Ach, ik heb geen corona en ik lig niet op de IC, denk ik. Volgende keer beter, zeg ik.
En dan mag ik binnen komen. Gezakt. Ik zeg vriendelijk dank tegen de commissie, het zijn tenslotte ook vrijwilligers die hun werk doen. Ze hadden ook thuis met hun hoofd boven de krant kunnen zitten in de warmte. Maar in mezelf…
Het is een dag later. Het relativeren is begonnen. De vragen ook: was het een drie of een vijf? Ben ik nog onbewust onbekwaam op sommige onderdelen? Of was het net aan. Je kent dat wel.
Examen doen is niets voor, bijna, bejaarden. Of toch wel? Ja, natuurlijk! Je bent nooit te oud om te leren….
5 december 2021
(Foto boven: gemaakt door de molenaar van Den Olden Floris tijdens het examen.)
Hiddensee
Twee keer was ik op Hiddensee. De eerste keer met een groep mensen uit Sneek en uit Stralsund. Het was nog in de tijd van de DDR. We gingen met de boot. Voor de mensen in Stralsund was Hiddensee een plek waar ze ‘een soort’ vrijuit konden praten. Daar was het mogelijk te praten zonder dat ze afgeluisterd werden. Althans dat risico namen ze. De muur was nog niet gevallen en de mensen in Stralsund droomden van het vrije westen. Sommigen namen het risico te vluchten, anderen zochten de vrijheid in een volkstuincomplex en in de kerk. Maar de kerk was ook niet betrouwbaar. Overal moesten ze uitkijken. Het was in de tijd dat Nederlandse kerken verbinding zochten met kerken in de DDR. De mensen hier werden handlangers van de communisten genoemd. De mensen daar verraders van de communisten. Het was een verwarrende tijd met de dreiging van een nucleaire oorlog. En daar liepen we op het strand van Hiddensee, door de nog niet geplaveide zandpaden in de dorpen. En daar was het plaatselijke museum met muziek van Nina Hagen.
De vrijheid die ik daar ervoer, te midden van de benauwde politiek setting van de Koude Oorlog, zal ik nooit vergeten.
Een paar jaar later viel de muur en ging ik naar een bruiloft in Polen. Met een camper gingen we langs Dresden en Wittenberg naar Konin in Polen. Op de terugweg via Berlijn naar Stralsund, waar we de mensen opzochten waar ik had gelogeerd in 1986. De situatie was totaal veranderd. Ze waren blij en een soort vrij. Ze voelden niet meer de angst van het communisme. We sliepen in de camper. Hiddensee hebben we toen alleen gezien. Ik moest nog een keer terug…
Dat gebeurde in 2009. Met wie ik ben en ik gingen naar Berlijn. Gewoon gezellig op stedentrip. Met de auto er naar toe en fietsen door Berlijn. Langs de muur, naar de Gedächtniskirche en over het Alexanderplein. Na een paar dagen reden we dezelfde route als toen met de camper. We parkeerden de auto op Rügen en gingen met de boot naar Hiddensee. Een paar nachten in een hotel. De vis werd verkocht op de visafslag: een paar palen met een zeil erover. We hebben er heerlijk gelopen en ik heb de vrijheid opnieuw ervaren van een prachtig eiland waar je een keer geweest moet zijn.
Mooi dat Merkel Nina Hagens dromen op Hiddensee verwerkte in haar afscheid bij de Brandenburger Tor, op de plaats van de muur, die er niet meer is.
3 december 2021