Code geel

Gisteravond al even naar de tuin geweest en extra gesproeid. Vanmorgen een uur eerder opgestaan om van het frisse zomerse ochtendweer te genieten. Vanmiddag is het code geel met temperaturen van ruim boven de dertig graden. Dan kan ik mijn middagdutje wel doen.

Ik fietste door Warnsborn en ging op mijn bankje zitten even verderop. Ik checkte mijn telefoon, zoals ik altijd doe. Het verhaal van Stan Storimans (en Jeroen Akkermans) kwam langs en de oorlog in Oost Europa. Ik keek vooral naar de oorlog over de Russische grens in Kursk. En ook Sifan Hassan kwam langs. Wilfried de Jong twitterde een link naar een uitzending van Holland Sport over Sifan Hassan. Dat ze naar Nederland kwam via Ter Apel naar Leeuwarden. Hij interviewde de vrouw die voor Sifan hardloopschoenen kocht. Sifan deed mee aan wedstrijden en kwam in de buurt van Papendal wonen waar Honoré Hoedt haar eerste echte trainer werd. Van hem leerde ze haar aangeboren talent om te zetten in effectiviteit. (Kijk hier) Onder andere in Warnsborn!

Gisteren werd Sifan Hassan Olympisch Kampioen op de marathon. Het beeld voor een miljarden publiek dat zij een hoofddoek droeg tijdens het spelen van het Nederlandse volkslied vond ik overweldigend. (Kijk hier)

Ik werd geraakt door het verhaal over Stan Storimans. (Kijk hier) De man die mogen we nooit vergeten. Hij verloor zijn leven als cameraman van RTL in Georgië door een raket aanval. Zijn maat en zijn vrouw beginnen nu een rechtszaak tegen de daders. Stan is één van de verslaggevers die overleed in een oorlog, zoals velen voor hem en na hem. Jeroen Akkermans zat naast hem toen hij stierf. Jeroen gaat nog vaak naar Oekraïne om verhalen te maken met Han Pannevis. Het zijn indrukwekkende verhalen over een oorlog, hier niet overdreven ver vandaan. Je kunt er op de fiets naar toe.

Ja en dan de oorlog in Kursk. Voor het eerst sinds Napoleon en Hitler durft iemand binnen de grenzen van Rusland een oorlog te voeren. Ik vergeleek de beelden op Twitter met Google maps. Wat een gigantische hoeveelheid informatie kun je verzamelen, maar dit terzijde. Ik snap het wel: Zelensky, Oekraïne, wil onderhandelingsruimte creëren. Ik ben benieuwd wat Rob de Wijk ervan vindt, wanneer het gaat om de dreiging van escalatie van deze oorlog. Laat deze aanval zien hoe zwak Rusland is of leren we eruit dat een kat in het nauw gekke sprongen maakt, dan wel dat deze kat na herstel dubbel zo hard Oekraïners terug kan slaan? Ik weet het niet.

Wat ik voel is dat het niet alleen met het weer code geel is, maar ook in de Nederlandse en de Europese politiek. En dan heb ik het in dit blog nog niet eens gehad over het kruitvat in het Midden-Oosten.

Dat Sifan Hassan daar dan staat voor een miljarden publiek is voor mij een teken van hoop, temeer na het zien van de documentaire van Holland Sport.

12 augustus 2024

Over boeren

Toen de boeren met hun trekker richting Den Haag en Stroe reden twitterde ik regelmatig de #deboerenmoetenom. Op een keer kreeg ik een reactie van Geert Jan Kloosterboer, boer te Oxe bij Deventer. Hij is een actieve twitteraar en actief in de boerenbeweging. De boeren moesten niet om, maar de samenleving moest anders denken over de boeren. De boeren zaten in het verdomhoekje en zijn ondernemerschap werd doorkruist door de steeds veranderende regelgeving. Hij komt uit Salland en is de derde generatie boer van zijn familie. Gisteravond was ik bij hem op de boerderij.

Door zijn reactie op mijn # ben ik de boeren beter gaan volgen. De politiek gaf daar ook wel aanleiding toe, want sinds 2022 won de BBB de Provinciale Staten verkiezingen, zitten ze met 7 zetels in de Tweede Kamer en beheren ze nu het departement van LNV(V). Ik ging Andre Hoogendijk volgen, een historicus die veel van landbouw weet. Ik stemde Europees op Mohamed Chahim, die in de Balie in gesprek was met Hoogendijk. Ik sprak over de boeren met een vriend die veel boeren van bedrijfseconomisch advies voorzag en met mijn zwager die ooit in Wageningen studeerde. Ik stelde mijzelf de vraag: Moeten de boeren om? En dat antwoord op die vraag is nog niet zo eenvoudig.

De keten van akker tot bakker en groenteboer en van stal naar slager en supermarkt is een ingewikkelde keten. Ik keek naar Food for Thought van Kadir van Loohuizen en Doke Romeijn. Zij laten genadeloos zien hoe de wereld van groot kapitaal in elkaar zit. Hoe geopolitiek de voedselvoorziening is. Speelt een boer in Oxe of een gemiddelde consument uit Arnhem daarin een rol? We waren op vakantie in Zuid Frankrijk in de supermarkt en kochten daar dezelfde sperzieboontjes als bij de Jumbo aan de Amsterdamseweg in Arnhem.

Zelf koop ik graag vlees bij boer Wim in Heino en vind ik appeltaart van de appels van de boom voor ons huis, die ik zelf gekocht heb bij de Intratuin, het lekkerst. Ik bak een broodje van de tarwe die ik twee jaar geleden zelf heb gezaaid. Maar ja, dat is romantiek en daar kun je niet een hele stad mee voeden.

Akker van Graangeluk op landgoed Lichtenbeek

Ik ben er dus niet uit. En als je de lasten van de milieuproblematiek eerlijk wilt verdelen, dan moet je niet alleen naar de boeren kijken, maar ook naar de luchtvaart (hoe kan het dat de vliegtickets nog steeds zo goedkoop zijn?) en zul je vragen rondom ruimtelijke ordening in een vijfde nota moeten beantwoorden. Waar kiezen we voor: voor boeren, voor wonen, voor de natuur, de wolf of militair oefenterrein? Of kunnen we dit combineren?

Deze week las ik dat Friesland Campina meer winst maakte met minder melk in het eerste halfjaar van 2024. Het bedrijfsresultaat verbeterde aanzienlijk onder meer door: “positieve ontwikkelingen van onze consumentenmerken in Zuidoost-Azië en ons Friso kindervoedingsmerk in China”.

De melkfabriek in Ommen, waar ik als kind boter moest halen voor de bakkerij van mijn vader, gaat sluiten. De fabriek, in handen van een Chinese gigant, doet aan schaalvergroting en de productie wordt overgebracht naar een andere fabriek. Het is niet anders.

Gisteravond staande in de weide van Kloosterboer met vijftien Twitteraars kwamen we er niet uit. De reeën kwamen uit de dekking, Romantischer kon het niet. Ver weg in Parijs werden de Olympische Spelen geopend.

De boer heeft behoefte aan richting en de samenleving lijkt zich om hem heen autonoom te ontwikkelen.

27 juli 2024

Naschrift: Gisteren begreep ik dat er onderhandelingen gaande zijn om de melkfabriek in Ommen door te starten met melk die verbouwd in een straal van een kilometer rondom Natura 2000 gebieden. Dat zou een mooie ontwikkeling zijn richting duurzaam produceren, ook al is het een druppel op de gloeiende plaat van ons voedselproductiesysteem.

4 augustus 2024

Berlin

Achterkant van de East side gallery
Achterkant van de Eastside Gallery
Station gesloten van 1961 tot 1989.
Hamburger Bahnhof
Demonstratie bij de Rijksdag
Zomer in Friedrichshain
Monument ter herinnering aan de holocaust.
Oost Berlijn, zoals de DDR het wilde zien. Frankfurter Tor.

Brandenburger Tor
Berlin Hauptbahnhof.

11-13 mei 2024

9 mei 2024

De parade in Moskou: Poetin dreigt met kernwapens. Met wie ik ben en ik zijn op het drielandenpunt van Oekraïne, Belarus en Polen. De vogels fluiten. Het is mooi weer.

Vandaag huurden we een auto en reden van Lublin naar Sobibor. Langs de grenzen van Europa, velden met koolzaad en graan. Een glooiend landschap. Ik moet telkens denken aan de oorlog een paar honderd kilometer verderop. Van die hagen, waar de toppen van de bomen kapot geschoten zijn. Waar in de velden eromheen allemaal inslagen van granaten zijn. Waar drones in schuttersputjes granaten droppen. Ik zag al die filmpjes op internet. Daar heb je tijd voor, wanneer je met pensioen bent.

We kwamen aan in Sobibor. Of nee, de plaats is vijf kilometer verderop. We kwamen bij het vernietigingskamp Sobibor, bij het station waar 19 treinen met 30.000 Nederlanders aankwamen. Niets meer van te zien. Wat we zagen was een indrukwekkend monument. Ik dacht aan de nicht van Leo Lewin, die daar is vermoord en aan de twee mensen bij ons uit de straat die daar het leven hebben gelaten en aan de mensen uit de Ramaer en Bloemendaal, waar mijn moeder werkte en mee op de foto staat. Allemaal dood.

We reden terug. Zullen we Majdanek ook doen? Gedaan.

Gelukkig was er gratis bier in het hotel waar we waren en werd de huurauto daar opgehaald. De zon schijnt. Morgen naar Berlijn.

9 mei 2024

Warschau

Wat moet je schrijven? We waren 40 uur in deze stad. Het is een westerse stad met een goed openbaar vervoer, hoge gebouwen en een ongelofelijke geschiedenis. Wij concentreerden ons op de muziek van Chopin, zij het kort, en de holocaust. Gisteren liepen we door het getto van Warschau naar de Joodse begraafplaats en vandaar naar de oude stad. Nog even naar het parlementsgebouw en dat was het wel. Vandaag nog naar het Polin museum.

Maar de indruk van de begraafplaats is onuitwisbaar. Zoals ook de wandeling door het getto. Het idee dat er na een kilometers lange wandeltocht slechts twee plaatsen over zijn, één van 10 bij 10 en één van 10 bij 20, waar de mensen die daar woonden en in 1942 en 1943 stierven, zijn begraven is onverdraaglijk. Vandaag zagen we in het Polin museum hoe dat werd georganiseerd. Hoe de ‘endlösung der Judefrage’ werd geregeld.

En eigenlijk was het geen nieuws. Ik wist het wel. Maar de totale ontmenselijking, de ontreddering, het systematische, het is niet te bevatten: een glimp van de hel.

8 mei 2024.

4 mei (3)

Vroeger thuis deden we niet zo erg aan 4 mei. Tuurlijk, we waren stil en we keken naar de TV om 8 uur. Het journaal kwam daarna. Mijn familie had zijn eigen herinnering aan de oorlog. Een privé herinnering, waardoor ook ik ben gevormd. Later toen ik de pubertijd ruim voorbij was, kwam ik eens met de trein op 4 mei aan in Ommen om 19:15 uur. In Ommen kwamen in die tijd de treinen altijd om kwart over het uur. Ieder uur weer. Ik herinner me dat ik met een vriend direct door naar de herdenking ging bij het gemeentehuis. We liepen naar de joodse begraafplaats. Ik had dat nog nooit gedaan. Het was een mooie voorjaarsavond. Hoe kon de dood zo dichtbij zijn….

Naarmate de oorlog verder weg was in de tijd, kwam 4 mei voor mij dichterbij. Ik voelde dat ieder jaar opnieuw. Ik kon er eigenlijk niet mee leven. Net als met goede vrijdag en stille zaterdag. Wat een ellende. Ooit kwam ik per ongeluk langs Ravensbrück onderweg van Berlijn naar Stralsund in de voormalige DDR. Ik zei: laten we hier even kijken. Het was net na de val van de muur. Aan de kant van de weg vonden we een bord: Rabota nog wat… Het was Russisch voor : Werk in uitvoering. Wanneer ik Lavrov, de huidige minister van Buitenlandse zaken van Rusland*) of een andere Rus dat woord hoor uitspreken op TV weet ik wat hij bedoelt. Er wordt gewerkt en meestal niet aan het goede. Ik vergeet Ravensbrück nooit meer. Ik leerde dat vrouwen daar vermoord werden, waarom dan ook. Niet te geloven.

Deze dagen maken we ons druk of het protest op de Dam vandaag in Amsterdam door zal klinken tijdens de twee minuten stilte. Of er protesten zijn in verband met de situatie in Gaza. In Gaza neemt Israël op een verschrikkelijke manier wraak voor een pogrom dat op 7 oktober vorig jaar plaatsvond. Het land wil de daders daarvan uitroeien, zodat dit nooit meer gebeurt. Het gebeurt weer, nu vandaag, elke dag overal in de wereld, dat joden worden vervolgd en bespuugd. Zelfs de opening van het Holocaust museum in Amsterdam werd ontheiligd door protesten. De vraag staat centraal: wat is genocide? Is de reactie van Israël in Gaza genocide of zelfbescherming. Voor mij is het het laatste.

Dat zijn ook de ethische dilemma’s die in de Joodse Raad in Amsterdam speelden. Werken we mee en kunnen we wat bereiken door onder protest mee te werken of breken we op. Ik kan niet in Cohen en Asschers voeten staan. Ik bewonder hen, zoals ik ze in de serie van de EO zag dit voorjaar. In Trouw van 3 mei, gisteren, staat de juiste waardering: “Belangrijke kritiek op de serie De Joodse Raad is de afwezigheid van het benoemen van de ambtelijke collaboratie. De Amsterdamse politie hielp bij de razzia’s, de NS legden een stuk spoor aan richting Westerbork.” Ik zeg: veel mensen werkten mee als wisselwachter of hoe dan ook. Allemaal lieten we het gebeuren.

Doen we dat vandaag de dag weer? Wilders gebruikt dagelijks op Twitter de #wegermee. Iets wat voor mij hetzelfde is als deportatie. Ik word er niet goed van.

Maandag gaan we met de trein van Arnhem naar Warschau, vandaar naar Lublin en met de auto naar Sobibor. Daar zal ik stilstaan bij de twee mensen bij mij uit de straat, die daar zijn vergast en bij de nicht van Leo Lewin zomaar iemand, die ik niet ken. Op de terugweg gaan we een paar dagen naar Berlijn, waar de geschiedenis op straat ligt. Ik heb er zin in. In Berlijn ga ik een grote bier drinken op de Häckischer Markt in Berlijn. Ik proost op het leven en de vrijheid, samen met wie ik ben. Met een nieuwe ervaring in mijn rugzak….

4 mei 2024

NB.: Tijdens het schrijven hoorde ik het concert van Neil Young in Het Cow Palace, Los Angelos, 22 oktober 1978.

*) Over Lavrov: het is de vraag of hij nog in functie is. De tijd zal het leren.

Het is weer zo’n dag…

…..dat alles in elkaar past. Ik open de krant en lees dat Richard Serra is overleden. Zeer onder de indruk waren we van zijn werk in het Guggenheim in Bilbao. Nu lees ik dat hij als kind op een scheepswerf een boot te water zag gaan. Ik begrijp zijn schepping nu iets beter.

Prachtig beschrijft ze wat er gebeurde. Ik vroeg me af hoe mijn kinderen dat beleefd hebben. Ook vergelijkt ze de tijd van toen, als veertiger van nu met vandaag. Was vroeger alles beter, denk je haast als ze , vrij vertaald, schrijft: “Het was een periode (eind jaren 90) van ogenschijnlijk eindeloze economische groei en relatieve politieke stabiliteit toen Trump en Poetin nog geen wereldmachten regeerden, klimaatverandering geen crisis leek, corona niet bestond. Pandemieën en oorlogen waren abstract, ver weg in geografie en tijd.”

Met wie ik ben is aan het mantelzorgen en ik draai muziek. Afgelopen zomer waren we naar Placebo in 013 in Tilburg. Prachtige, ook harde muziek. Muziek die misschien niet bij ons past. We waren de oudsten daar. De laatste dagen draai ik hun nummer Meds vaak. Intrigerende muziek. Alison Mosshart speelt mee. Ik ken haar niet en ging haar draaien naar aanleiding van dat nummer. Ik geniet van haar muziek, soms fragiel, soms hard en duidelijk. Op Spotify kun je dan naar radio. De muziek die met haar verbonden is wordt dan “gedraaid”. Soms haar eigen muziek en vaak muziek van anderen. Nu kwam, terwijl ik aardappels schilde, een nummer van Neil Young voorbij, “Hey Hey, My My”, gespeeld door Battleme van “Sons of Anarchy”. Een nummer dat mij in diezelfde jaren 90 moed gaf met zinnen als “It’s better to burn out, than to fade away …” en “Rock and roll wil never die…”

Het is de rauwe werkelijkheid van alle dag waar in ons land de ene volksvertegenwoordiger de andere volksvertegenwoordiger op de bek wil slaan, waar de opening van een museum over de deportatie van 103.000 mensen vestoord wordt door mensen die dat blijkbaar niet begrijpen en waar politici gefinancierd worden om chaos en anarchie te creëren.

Toen, die dag in Bilbao, schuilden in de harde werkelijkheid van beton en staal, gecreëerd door Serra, kinderen. De kinderen zaten in een kring en lieten de omgeving op zich afkomen en zagen elkaar. Een scherper contrast is haast niet denkbaar.

28 maart 2024

Foto’s: “The Matter of Time”, Richard Serra, Guggenheim museum, Bilbao, 6 juni 2023.

Politiek en journalistiek in Arnhem

Op een afstandje volg ik de politiek in Arnhem. Nu letterlijk op een afstandje, ik ben in Nepal, en lees het artikel in de Arnhemsche Courant, waarin Patrick Arink de schuld van de verkiezingsoverwinning van de PVV wijt aan het beleid van GroenLinks, de partij waar ik al vele jaren lid van ben. Dat is niet erg. Over beleid kun je van mening verschillen. Over het nut van milieuzones kun je van mening verschillen. Zo ook over wie gebruik maakt van het stadstheater. Over de Schaapsdrift kun je ook van alles zeggen: natuurlijk moest de communicatie beter. Daar zijn bij de start fouten gemaakt. Maar het plan van tafel zou toch te gek zijn. Nu is er een aangepast plan, met de sloop van enkele huizen en niet een gehele straat. Daar komen veel huizen voor terug. Mensen moeten ook wonen! Overigens van mening verschillen hierover mag ook.

Echter, wat Arink doet is Cathelijne Bouwkamp bashen. Het artikel als geheel dient niet om informatie te geven of iets dergelijks. Het artikel is een afrekening, is iemand afbranden tot de grond. Het artikel is nergens voor nodig, dient niets en niemand.

Wat het artikel doet is wat de PVV doet: populistisch raaskallen. Daar baal ik van, want de Arnhemsche politiek heeft wat anders nodig. Mensen die verbinden. Mensen die de discussie aangaan bij onenigheid. Mensen met visie, dat er gewoond moet worden in Malburgen en op de Hoogkamp, in Presikhaaf en De Laar-west. Daar wordt aan gewerkt en dat vraagt een brede kijk. Daar past niet het bashen bij, ook niet als je het niet met de persoon in kwestie eens bent.

Arnhem heeft een lange traditie van gezeur in de politiek. We moeten frisser (!) gaan kijken. Over de grenzen van partijen en personen heen. En natuurlijk mag iemand zeggen, dat ik dit schrijf vanuit Nepal en behoor tot de elite die zich dat kan permitteren. Dat mag. Of dat mij recht aandoet is de vraag.

Ik hoop echt dat de Arnhemsche Courant bij de inhoud blijft. Ik hou van de longreads en de nieuwsberichten, ook over de Schaapsdrift. Maar dat bashen helpt niet.

De verwijzing in het artikel naar opvattingen van Ahmed Marcouch kon ik overigens zeer waarderen.

29 november 2023

Het 250ste blog…

Dit is volgens WordPress mijn 250ste gepubliceerde blog. Het eerste blog was op 28 mei 2019. We zijn nu vier jaar later. De laatste tijd schrijf ik wat minder. Soms val ik in herhaling.

Toch blijft het me boeien, dat schrijven. Ik heb het geleerd in een krantje waarin we samen met vrienden schrijven. Het schrijven duurt meestal een uur en daarna nog een uur om de fouten eruit te halen en de foto’s toe te voegen. Met wie ik ben leest al mijn blogs eerst om de tikfouten eruit te halen. De betere blogs duren veel langer. Dan zit ik soms dagen in mijn hoofd met een thema. Wanneer ik dan begin te schrijven komt het binnen een uur op ‘papier’. Een zekere emotie hoort altijd bij het schrijven. Zonder die emotie lukt het niet. Het moet ergens over gaan. De tag-wolk die boven dit blog staat had ik nooit zelf kunnen bedenken. Dat heeft WordPress voor me gedaan naar aanleiding van de tags die ik zelf heb ingevoerd, zoals bijvoorbeeld:

Pensioen. Ik begon dit blog toen ik net met pensioen was, net 62. Bewust de keuze gemaakt om eerder te stoppen met werken en gelukkig kon ik dat betalen. Die keuze die ik toen gemaakt hebt maakte het mogelijk om het vak van molenaar te leren, me te verdiepen in allerlei soorten granen, treintjes en me bezig te houden met politiek. Voor mij was pensioen een bevrijding van dingen die moesten, ook al deed ik mijn werk meestal met plezier en een zekere passie. Maar nu kon ik zeggen en doen wat ik wou, zonder dat ik daarvoor ter verantwoording kon worden geroepen.

Politiek. Dat zeggen wat ik wou had alles met politiek te maken. Thuis waren we vroeger van de ARP, dat opging in het CDA. We hadden een bakkerij, een winkel en aan de winkel mocht geen affiche hangen. We wilden immers ook wel klanten van de KVP. Dat was zo in de jaren 50. Ik heb dat altijd meegenomen in mijn werk en mezelf dus belemmerd. Nu ben ik vrijer en twitter ik erop los. Ik bemoei me met de Arnhemse gemeenteraad, de boeren en andere burgers. Ik vind het als voorbeeld boeiend wat er met Omtzigt gebeurd is en hoe dat zich nu ontwikkelt. Velen die voor hem een functie elders zochten, zijn zelf gegaan. Mijn eigen partij, GroenLinks, kan ik vrijelijk volgen, zonder last of ruggespraak. Heerlijk is dat.

Tarwe. Van mijn passie om van mijn zelf verbouwde tarwe mijn eigen brood te bakken heb ik regelmatig verslag gedaan. Nu zit ik tijdens het schrijven boterhammen te eten. Net uit de oven. Eén met hagelslag en één met kaas. Lekkerder wordt het niet.

Brood van bakker Hengelaar

Kortom ik heb de behoefte om naar buiten te treden en met dit blog lukt dat bij tijd en wijle aardig. Of ik er de komende vier jaar weer 250 schrijf, dat weet ik niet. Eén per maand lijkt me voorlopig meer dan genoeg. Ik ben met pensioen, dus ik mag doen wat ik wil en het kunnen er dus ook meer of minder worden.

U, lezer, bedankt voor het lezen.

Arnhem 30 augustus 2023

Capo Finisterre

Het einde van de wereld. Vandaag liep ik daar en was onder de indruk. We hebben een mooie wandeling gehad. Van de 200 kilometer van de O Caminio dos Faros hebben we er circa 70 gelopen. Wel de mooiste stukken en zeker niet de gemakkelijkste stukken. Heerlijk om 14 dagen langs de Atlantische kust en de Golf van Biskaje te lopen. Mooier wordt het niet, denk ik. Lekker lokaal gegeten, mooie camping en vis in soorten en maten.

Vandaag ook is het landbouwakkoord geklapt. Wie breekt betaalt is les één in de onderhandelingsstrategie. Beetje dom dus van LTO. Maar het ergste is dat ze denken in het najaar verder te kunnen, na nieuwe verkiezingen. Ik help ze bij deze uit de droom. Nieuwe verkiezingen komen er, maar de thematiek wijzigt niet. En de verhoudingen in Nederland ook niet. CDA en VVD weggevaagd. BBB winnaar. Maar geen meerderheid. Gewoon tellen. Dat kan de agrarische industrie toch wel? De helft plus één wil een duurzame agrarische sector met een leefomgeving die ook voor de boer aangenaam is. LTO breekt om het volgende:

Dit staat letterlijk op NOSnieuws. Het spijt me voor individuele boeren, zoals Geert Jan Kloosterboer. Ook hij had beter moeten weten. Het niet sluiten van dit akkoord is wat mij betreft Capo Finisterre voor de industrie. Friesland Campina en For Farmers en Agrifirm hebben hun kansen gehad. Klaar is Kees. En de boeren zijn de grootste verliezers.

Costa da Morte, 21 juni 2023