Gert’s kerstgedachte – 2

Een raar jaar en dan komt er uiteindelijk toch nog een deal. We wisten he dat die moest komen, deadline na deadline. Johnson kan in zijn overwinningsspeech roepen: “Brexit is done”. We kunnen eigenlijk niet goed omgaan met twijfel en onzekerheid. Toen in maart de pandemie echt duidelijk werd, ook buiten China, stortten de beurskoersen ineen met verliezen van tussen de dertig en vijftig procent. We gingen in quarantaine. Nu deze dagen ligt de AEX weer ruim boven de 600 punten en is het verlies bijna goed gemaakt. Er zijn wel nuances: de oude economie, Shell en banken, hebben veel verloren en de nieuwe economie, ASML en Tesla, is fors in waarde gestegen. Toch is kennelijk voor de economie een pandemie van deze omvang een rimpeling.

Dat geldt niet voor de mensen. Nog nooit zijn er zoveel jongeren in de opvang geweest met de kerstdagen. De politie dreigt met schieten, wanneer mensen zich niet aan de regels houden met oud en nieuw. Er zal massaal blauw op straat zijn. Het huiselijk geweld is groter dan we gewend zijn, omdat mensen zich opgesloten voelen in de “Lockdown”. Eigenlijk is 2020 een rampjaar in sociaal opzicht. Mensen stierven in eenzaamheid, je werd bang om mensen tegen het lijf te lopen en zomaar ergens even binnen lopen was er niet meer bij.

Lang heb ik er geen last van gehad. Ik genoot van de blauwe luchten in het voorjaar. Ik maakte prachtige wandelingen en had het goed in mijn tuin en later ook op de molen. Iedereen dichtbij raakte weer wat meer gesetteld en dat bracht rust. Maar de laatste weken dreig ik een beetje boos te worden. Boos op hen die zich niet aan de regels houden, op mensen die zo nodig naar Zwitserland moeten, op bedrijven die proberen de boel te ontduiken en op politici die verwarring zaaien. Ik raak in vertwijfeling. En misschien heeft het alleen maar met dit jaargetijde te maken en het weer: dagen lange grauwheid en regen. Gisteren en vannacht 30 mm in mijn regenmeter.

Hoe zal het dan verder gaan? We denken nu dat het vaccin wel zal helpen en we in de zomer weer op vakantie kunnen en naar de kroeg of naar een festival. Ik heb me voorgenomen dat mijn blogs positieve blogs zouden zijn, maar ik merk dat het bij dit blog niet echt lukt. Politici laten niet na optimistisch over de toekomst te zijn. Dat moet ook. Maar het moet nog wel gebeuren. Klappen komen er voor bedrijven die het toch niet overleefd hebben. De rente gaat stijgen want het uitgegeven geld moet ergens vandaan komen. Je kan niet blijven leven op de pof. Alle planbureaus zeggen dat de economie snel aantrekt. Hopelijk vallen de sociale gevolgen dan ook mee. We willen niet terug naar het oude normaal.

Welke keuzes maken we half maart volgend jaar? Blijven voortmodderen in de markteconomie en het wantrouwen van de overheid als in de toeslagenaffaire of het bieden van kansen aan mensen aan de onderkant van de samenleving. Zij krijgen van mij het voordeel van elke twijfel. Investeren in sociale vernieuwing, Vogelaarwijken en Melkertbanen is bitter noodzakelijk, ook al hebben die in 2021 een andere naam.

24 december 2020

NB: Het gedicht van Typhoon stond op de voorpagina van Trouw van vandaag.

Coronacrisis (21) – Lockdown

En dan is het er toch ineens, die Lockdown, half december. We hebben even aan het gewone leven geproefd. Op vakantie geweest en naar het theater. Nog niet naar het festival. Nu: Kerst zonder alle geliefden op de bank. Ik kon er goed tegen.

En dan is het er toch ineens. Dat verdriet, die kwaadheid, dat respect…. Ik moest nog wat essentiële producten in huis halen, zoals tandenstokers, een six pack Leffe Blond en mondkapjes. Ik maakte een ommetje langs de visboer (morgen vis), de treintjeswinkel (dicht) en ik fietste door de stad…. Waar het op donderdagmiddag drie uur druk moet zijn, was het stil. Niks te doen. Dat raakt.

Ik kom thuis en lees op Twitter de reacties op het kamerrapport over de zogenaamde toeslagenfraude (ik zeg dat het meer over een afgrijselijke bureaucratische structuur gaat), over die gasten die zo nodig naar Tenerife en Zwitserland moeten (Ja, we hebben er over nagedacht, want Rutte noemt ons a-sociaal, maar we zijn op ons zelf). Ik word ongelofelijk kwaad. Ik draai Placebo.

Wat heb ik dan een respect voor Rein, Geert, Rosemarijn en al die anderen in de zorg, die in de vuurlinie staan en de zorg voor ons in stand houden. Voor de bloemist van “De Linde”, die haar winkeltje naar buiten heeft verplaatst. Ze is positief. Ze vindt het wel leuk. Het is weer eens wat anders, zegt ze. En voor de mensen die op al die zolderkamertjes ook op donderdagmiddag na kantoortijd gewoon door buffelen, omdat het nodig is.

Dominee Gremdaat raakte de juiste toon. Kijk hier. Ga niet op vakantie. Maak er thuis wat van. Dat ga ik doen!

Op het puin

Vanmiddag in coronatijd naar Musis geweest. Musis Sacrum, het muziekgebouw in Arnhem waar ik Bettie Serveert, Cuby and the Blizzards en ook het Gelders Orkest (Phion) zag. Een machtig mooi gebouw met een in ere herstelde oude zaal en een prachtig mooie nieuwe zaal. Met wie ik ben en ik gingen naar de voorstelling “Op het puin”, een muziekstuk, waarvan de partituur was teruggevonden en dat eenmalig was uitgevoerd op het puin van de Eusebius Kerk in 1946. Over dictatuur, over verdriet van het thuiskomen in een kapotte stad en over het de opbouw van het nieuwe leven, over de stad die uit de puinhopen herrees. In die stad woon ik en nog altijd is er wekelijks in de Waalse Kerk een moment om stil te staan bij het puin van die stad.

Het was opnieuw een bijzondere uitvoering. Met meer muzikanten dan publiek. Iedereen op twee meter van elkaar in verband met Corona. Muziek die treffend was bij de onderwerpen, maar gedateerd. Je hoorde 1946, je hoorde ook dat men toen verder wilde. Niet stil wilde staan bij dat wat kapot is. Nu willen we dat ook na een half jaar Corona.

Het was heerlijk om mensen te zien die muziek maakten. Dat was alweer een tijdje geleden.

10 oktober 2020

Mildheid

Rutte vraagt Nederland om mild te reageren op een foutje van de minister van justitie. Ik snap dat wel. Ik zelf was niet mild. Ik vond dat hij moest aftreden omdat zijn geloofwaardigheid in het geding was. Hetzelfde geldt eigenlijk ook voor de staatssecretaris voor immigratiezaken. Zij was de ambtenaar van de burgerlijke stand bij de bruiloft van Grapperhaus. Zij hield ook geen afstand.

Wij als gezin wringen ons in allerlei bochten om de verjaardag te vieren van iemand die 90 wordt. Ze is een kwetsbare oudere en wil graag met haar gezin op de boot. De boot die elke dag langs haar huis komt. Dat kan niet, want de boot is te klein voor haar gehele nageslacht door de coronamaatregelen. Met een paar kleinkinderen zou het kunnen. Hoe dan ook, we gaan haar een plezier doen!!

Mild zijn is niet moeilijk. Je kan het leren. Je kunt je aanpassen. Je kunt geloofwaardig worden. Gisteren heeft de hierboven genoemde staatssecretaris onder politieke druk besloten toch mensen uit Moria op te nemen in Nederland. Honderd mensen mogen komen in plaats van honderd andere mensen. Koehandel.

Ik ben boos en kwaad. Waar is de mildheid die in het ene geval wel gevraagd wordt en in het andere geval niet gegeven. Onbegrijpelijk.

11 september 2020

Mensonterend

Een paar weken geleden zag ik de documentaire van Coen Verbraak over Srebrenica. Ik vond het altijd moeilijk te geloven, dat gewone Nederlandse militairen verantwoordelijk konden worden gehouden voor een massamoord, genocide. De documentaire is verpletterend, maakt gehakt van dat beeld.

Ik moest tijdens deze documentaire meermalen denken aan de film “Shoah’ van Claude Lanzmann. Het eerste beeld dat in me opkwam was het beeld van de wisselwachter. Hij werkte aan het spoor, waar de treinen richting Auswitch langskwamen. Hij verzette de wissels zodanig dat de treinen hun bestemming bereikten. En de planner van de dienstregeling. Hij wist waar de treinen vandaan kwamen en waar ze naar toe gingen. Claude Lanzmann vraagt hem heel indringend naar het proces. Hoe het ging, wat hij wist en wat hij deed: “Ik was een zuivere bureaucraat…”(Shoah,1985 pag. 162).

Altijd heb ik deze scene voor ogen, wanneer ik naar mijn eigen rol kijk. Ben ik een meeloper, een onderdeel van het systeem, waar ligt de grens, welke grens?

Een ander beeld in de film is van de kapper in Israël. Hij was in Auswitch en heeft het overleefd. Lanzmann interviewt hem terwijl hij aan het knippen is. Hij vraagt hem indringend naar wat hij heeft gezien. Hij vertelt, maar hij vertelt niet alles. Lanzmann vraagt door, vraagt door. Hij wil het weten. De kapper moet het vertellen. Hij wil het vertellen. Hij breekt bijna en vertelt uiteindelijk toch over de mensen uit zijn stad, die hij kende en die hij op de drempel van de gaskamer heeft geknipt.

Sommige dingen zijn onzegbaar.

Een derde gedachte was de stijl van Coen Verbraak bij het interviewen van de militairen die het werk deden in Srebrenica. Verbraak gebruikt soms dezelfde methode als Lanzmann. Hij houdt niet op met vragen. Vraagt naar details, die er schijnbaar niet toe doen. Deze details geven zijn documentaire kleur. De details die de militairen vertellen doen denken aan de kapper in Israël. Het ergste wordt niet gezegd. Deze 400 militairen zijn geen daders, maar slachtoffers. Zij zijn geen wisselwachters of roostermakers, maar vechters voor een betere wereld.

Zij verdienen eerherstel.

10 juli 2020

Naschrift

Ik schreef bovenstaande direct na de documentaire. De fact-check deed ik gisteren. Ik vroeg me af of ik dit blog moest publiceren. Is Srebrenica vergelijkbaar met de Holocaust? De aantallen staan in geen verhouding tot elkaar. De ernst en het gewetenloze lijken hetzelfde. Ingewikkeld is ook, hoe ver van het slagveld de politiek het lot van mensen bepaalt, zoals in de Tweede Wereldoorlog in Londen. Uiteindelijk werd op 6 juni 1944 ingegrepen. Waarom bleef in Srebrenica VN ingrijpen achterwege?

Er zijn nog veel andere vragen: Waar is het filmrolletje, waarom sturen we jonge, ambitieuze mensen op pad zonder adequate bewapening en nog veel meer. Een antwoord komt niet meer, denk ik. Wat deze documentaire ons vertelt is, dat de mensen van Dutchbat 3 eerherstel verdienen. Ook al was dat niet een vooropgesteld doel van Verbraak.

Wie zet daartoe de vervolgstap?

27 juli 2020

Human lives matters

Op zomaar een vrijdagmorgen draai ik Hurricane van het album Desire van Bob Dylan uit 1976. Voor mij een monument. Ik kocht de LP ergens in Zwolle. De CD kocht ik in Nepal op de boulevard Lakeside in Pokhara. Slechte kwaliteit, slechte kopie. Nu draai ik het nummer via Spotify. Vandaag vallen deze teksten me op:

The man the authorities came to blame
For something that he never done
Put in a prison cell, but one time he could-a been
The champion of the world

En: If you’re black you might as well not show up on the street

En: …. to live in a land, where justice is a game….

1976, vierenveertig jaar geleden. Racisme is een serieus probleem. En toch heb ik moeite met hoe de discussie nu loopt. We gaan de geschiedenis herschrijven. In het voetbal zingen we over de zilveren vloot die we gewonnen hebben, wanneer het goed gaat met het Nederlands elftal. Virgil van Dijk komt in het geweer, de KNVB vraagt om aandacht en Johan Derksen, die vaker hypocrisie aan de kaak stelt, wordt geboycot.

Afgelopen november was ik in Qatar en in Nepal. In 2022 wordt het WK voetbal in Qatar gespeeld. Het afgelopen decennium zijn alle stadions gebouwd door Nepalese en andere Aziatische slaven. Ik was met iemand bij een Nepalees gezin waarvan de vader al maanden in Qatar was. In rapporten van Amnesty International wordt al jaren aandacht gevraagd voor deze ellende. Lees hier: https://www.amnesty.nl/qatar-wat-is-er-aan-de-hand

Ik heb mijn kinderen opgevoed met Sinterklaas en zwarte Piet. We kwamen in augustus in deze stad wonen en in november stonden we aan de route van de intocht van Sint en zijn zwarte Pieten. Eén van de -echt- zwarte Pieten kwam naar mijn zoon van vijf en zei: “Ha, Gerrit!!” en gaf hem een hand vol pepernoten. Zijn gezicht glunderde… Dat is voor mij zwarte Piet en heeft niets met racisme te maken.

Wat wel met #blacklivesmatter te maken heeft, is het WK 2022.

Dat mag niet doorgaan.

20 juni 2020

Naschrift: Een discussie hier in huis, o.a. met de enige zwarte echte zwarte Piet die ik ken, over deze pagina leert dat standpunten niet voor eeuwig staan. Misschien moet je inderdaad wel, wanneer mensen zich gekwetst zijn gaan voelen, anders omgaan met zwarte Piet. Zelfs Rutte heeft op dit punt zijn inzichten herzien. Ten aanzien van WK 2022 in Qatar is naar mijn overtuiging moeilijk een andere opvatting mogelijk, hoe aardig ik Virgil van Dijk ook vind.

22 juni 2020

4 mei

Trouw opent vandaag met een foto van Mark Kohn, waarop een lege Dam in Amsterdam te zien is onder een stralend blauwe lucht. Daarop een gedicht van een jong mens dat ziek is van kanker met de zin “…hoe konden regels ooit een reden zijn….”

Ik lees altijd Teletekst. Teletekst loopt op zijn laatste benen. De nieuwsvoorziening is ingehaald door Nu.nl en andere nieuwssites. Maar ik ben van Teletekst. Pagina 704 van het weer, 818 van de eredivisie, 653 van het tennis en niet te vergeten 101 van het nieuws. In deze Corona tijd kon het gebeuren dat er geen voetbal nieuws was en dat het overlijden van Frits Flinkevleugel dagen op pagina 801 werd benoemd. Dat overlijden is tragisch, maar zou normaal gesproken na een dag zijn ingehaald door ander nieuws.

Nu op 4 mei opent Teletekst: “Roep om duidelijke regels op straat”, Pagina 107.

Op de tuin hebben we discussie over de hoogte van de kasjes, waar liefhebbers hun tomatenplanten houden. Volgens het huishoudelijk reglement mag een kasje vanaf 1 januari 2020 niet hoger zijn dan 150 cm. Dat komt omdat we in 2019 gedoe hebben gehad met een schuur van wel 200 cm hoog, breed en diep op een punt, waar dat niemand kon ontgaan, en de gemeente en de buurt daarover vielen. Terecht. Nu mag volgens de regels een klein kasje van 75 bij 75 en 170 hoog met een duidelijk doel niet meer. Het moet niet gekker worden, denk ik dan.

Vandaag is het vier mei. Ik ben ontdaan. Prachtig de foto in Trouw en het gedicht. Laten we elkaar vasthouden en elkaar niet gek maken.

Gelukkig is Suriname inmiddels coronavrij volgens teletekst pagina 126….

4 mei 2020

Mooi Junne

Ik sprong van de stuw af en zwom naar de kant. In Junne. Ik fietste over die stuw voor een mooi rondje Stegeren. Ik was er met mijn moeder om te genieten van de stilte en de natuur. Met mijn broer bracht ik brood rond bij de boeren rondom die stuw, toen mijn vader net was overleden. Ik was er vorig voorjaar voor het laatst en genoot van die plek die voor altijd in mijn geheugen staat gegrift.

Er was altijd een brug, er was altijd wat verkeer. Maar geen zwaar verkeer. Ik snap het wel, de landbouw voertuigen worden zwaarder en helemaal omrijden is geen optie. Het is snel 15 kilometer heen en terug. En dat met een trekker. Maar ik vraag me af moet je daar op die plek zwaar landbouwverkeer toestaan. Moet alles wijken voor de economie van de boer? Boeren moeten dit zelf niet willen.

Ik zeg: teken de petitie. Stop de brug die zwaar verkeer mogelijk maakt. Doe het!!

24 april 2020

Coronacrisis (17) – Globalisering

Ooit heb ik een scriptie geschreven over het boekje “Hou het klein” van Ernst Friedrich Schumacher. In de jaren zeventig, in de tijd van de club van Rome en de koude oorlog, de protesten tegen kernenergie en kernwapens, deed Schumacher een pleidooi om de economie kleinschalig te organiseren. Ik kon me daar zeer in vinden. Ik werd een soort supporter van deze nieuwe levensstijl, hoewel ik me daar nooit echt aan heb overgegeven. Ik bleef de handige en mooie dingen, die de moderne economie voor ons produceert, gebruiken. Ik vond dat je als mens een keuze had om nieuwe technologie positief te gebruiken. Het ging erom wat je ermee deed. Dat vind ik nog steeds.

Het kleinschalig produceren is voor mij een hobby. Zo wil ik mijn eigen brood maken van zelf gemalen graan dat ik weer verbouw op een gehuurd stukje grond in de buurt. En het stoken van hout (mag ook al niet meer vanwege de stikstof effecten) en het zelfvoorzienend zijn als het gaat om warm water vind ik leuk. Dat mijn elektrische fiets opgeladen wordt met zonne-energie, daar wil ik wel geld aan uitgeven. Het is alleen niet economisch verantwoord.

Rob de Wijk beschreef in Trouw welke effecten de globalisering heeft op Corona. Lees hier zijn verhaal. Ik vind zijn analyse zeer verhelderd en heb er eigenlijk niets aan toe te voegen.

Alleen dit: mijn gedachten van veertig jaar geleden zijn volledig achterhaald. Het was een romantische mythe. Het is niet anders.

Omslag van het boek van Schumacher

18 april 2020